Iedereen hoort erbij – Over binding en de moed van Antoine Leiris

In systemisch werk geldt een krachtig basisprincipe: binding. Deze overtuiging stelt dat iedereen en alles erbij hoort. Niemand mag worden buitengesloten, ook niet degene die we liever zouden vergeten, vermijden of veroordelen. Het principe van binding is niet alleen een theoretische pijler binnen familie- en organisatiesystemen, maar wordt pas écht tastbaar wanneer iemand het in de praktijk brengt, juist op de moeilijkste momenten.

Een indrukwekkend voorbeeld hiervan vinden we in het boek Mijn haat krijgen jullie niet van Antoine Leiris. Antoine verloor zijn vrouw, Hélène, tijdens de aanslag op concertzaal Bataclan in Parijs in 2015. In een wereld waar de reflex vaak is om wraak te willen, te haten, de ander buiten te sluiten, deed Leiris iets uitzonderlijks. Slechts enkele dagen na het drama schreef hij een open brief aan de daders, waarin hij stelde: "Mijn haat krijgen jullie niet."

Wat binding werkelijk betekent

Binnen systemisch denken gaat het bij binding niet over goedkeuring of acceptatie in morele zin. Het gaat over erkennen dat ieder lid van een systeem, hoe pijnlijk, hoe verwoestend diens daden ook zijn, een plek heeft. Uitsluiten veroorzaakt stagnatie, verharding, en zelfs herhaling van patronen. Alleen als iedereen zijn plek mag innemen, kan een systeem helen.

Antoine Leiris leeft dit principe op een haast radicale manier na. Hij erkent het bestaan van de daders zonder hen te ontmenselijken. Hij sluit hen niet uit van het grotere geheel. In plaats van in haat te vluchten, kiest hij voor het behoud van zijn eigen menselijkheid én voor de verbinding met zijn zoontje, met het leven, met de liefde.

Een daad van verbinding

Wat Leiris doet, is een diep menselijke – en systemisch gezien – helende daad. Hij doorbreekt de cyclus van geweld en uitsluiting. Hij weigert zich te laten definiëren door haat, en kiest ervoor om zijn vrouw niet te herdenken vanuit vergelding, maar vanuit liefde. Daarmee herstelt hij, middenin het trauma, een vorm van balans in het systeem dat door geweld werd ontwricht.

Het is deze keuze die laat zien hoe krachtig het principe van binding is. Niet als zwakte, maar als bron van veerkracht. Als een manier om, zelfs in het donkerste uur, trouw te blijven aan het leven en aan verbinding.

Tot slot

Antoine Leiris laat zien dat binding niet soft is, het is moedig. Het vraagt om een diepe innerlijke beslissing om niet mee te gaan in het uitsluiten, niet toe te geven aan de verleiding van haat. Hij herinnert ons eraan: iedereen hoort erbij. Zelfs als dat moeilijk is. Juist dan.